قبل از این که به تفاوت این دو بپردازیم . باید ببینیم اصلا پلاستر چیست؟ و هر کدام از پلاستر سیمانی و پلاستر گچی به چه چیزی اطلاق می شوند سپس به تفاوت ها و مزایا و معایب آن ها اشاره کنیم .
پلاستر نوعی مصالح ساختمانی است که به عنوان یکی از مهمترین لایه های ساختمان های نوین به منظور زیبایی و تزئین و یا ایجاد استحکام و عایق کردن ساختمان می شناسند . این پلاسترهای ساختمانی به صورت یک لایه ی نازک روی قسمت های داخلی و خارجی بنا قرار می گیرند و سطحی یک دست و مرغوب را ایجاد می کنند که بسته به نوع کارکرد خود به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند . پلاسترها به صورت پودر خشک تولید می شوند و در محل پروژه با آب مخلوط شده و به صورت خمیری مرطوب روی سطح کار اجرا می شوند.
یکی از متداولترین و پرکاربردترین پلاسترها در صنعت ساخت و ساز پلاستر گچی است . این پلاسترها به دلیل شکل ظاهری متنوع ، زیبا و ویژگی های منحصر به فردی که دارند ، بیشترین استفاده آن ها در موارد تزئیناتی و جنبه زیبایی ساختمان می باشد همچنین به علت شکنندگی و مقاومت نسبتا کم عموما برای طراحی داخلی ساختمان ها توسط طراحان و کارشناسان معماری به کار گرفته می شوند . این پلاسترهای گچی مقاومت خمشی و کششی بالایی داشته ، سریع و آسان ، بدون ایجاد ترک های انقباضی اجرا می شوند ، سازگاری بالایی با سایر مصالح ساختمانی دارند ، قابلیت پذیرش رنگ مطلوبی دارند ، سازگار با محیط زیست بوده و تا حدود زیادی عایق صوتی و حرارتی مناسبی نیز محسوب می شوند . در سال های اخیر گچبری پیش ساخته بیشترین کاربرد را در نمای خارجی و داخلی و دکوراسیون داخلی ساختمان ها در سبک های مختلف معماری از جمله معماری سنتی و باستانی ، کلاسیک و نما رومی ساختمان ها دارد .
پلاستر سیمانی یکی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی می باشد که در کشور ما نیز بسیار مورد استقبال و توجه قرار گرفته است و در اکثر ساختمان های ایرانی می توان پلاستر سیمانی را به عنوان قسمتی از نمای سازه مشاهده نمود . پلاستر سیمانی از ترکیب سیمان ، ماسه شسته شده و آب به دست می آید . از سیمان هم می توان به عنوان لایه ی زیرین لایه های دیگر و هم به عنوان پلاستر اصلی بنا استفاده کرد . عموما در مرحله نازک کاری ساختمان ها جهت پوشاندن سطح دیوار ، سقف و کف به کار برده می شوند و باعث پوشاندن خلل فرج و حفره ها در این سطوح می شوند . پلاستر سیمانی جایگزین مناسبی برای پلاسترهای گچی در محیط های مرطوب می باشد . قیمت بسیار پایین نسبت به مصالح ساختمانی هم رده خود ، اجرای سهل و آسان ، مقاومت مطلوب ، عایق رطوبت ، حرارت و صدا در کنار بسیاری از مزایای دیگر سیمان را به عنصری تفکیک ناپذیر در صنعت ساخت و ساز بدل کرده است . البته باید به این نکته هم اذعان نمود سیمان به تنهایی برای زیبا سازی نمای ساختمان کاربردی ندارد .
پلاستر آهکی شباهت زیادی به پلاستر گچی داشته مضاف بر اینکه چون نسبت به نوع گچی از مقاومت بیشتر برخوردار هستند می توان از آن ها علاوه بر فضاهای مسکونی برای سازه های صنعتی نیز استفاده کرد . پلاستر آهکی از ترکیب آب و آهک و برخی افزودنی های دیگر ساخته شده و به صورت لایه ای بسیار نازک بر روی دیوار ساختمان اجرا می شود . پوشش دهی پلاستر آهکی نسبت به گچی بیشتر و بهتر بوده ، اجرای آن به مراتب از نوع گچی راحت تر است و از لحاظ بصری نسبت به پلاسترهای گچی جلوه و زیبایی بیشتری دارند .
این نوع از پلاسترها به دلیل ساختار تشکیل دهنده شیمیایی خود در برابر انتقال آب مقاومت خوبی از خود نشان می دهند . در واقع شاخصه ی اصلی این نوع از پلاسترها ضد آب بودنشان است . در مقایسه با پلاسترهای دیگر قیمت بیشتر در عین حال به دلیل خاصیت خود ترمیم شوندگی دوام و طول عمر بالاتری دارند و بیشتر جهت عایق کاری در محیط های مرطوب نظیر : استخرها ، حوضچه های ذخیره آب ، نفت و بنزین ، پشت بام ها و … به کار گرفته می شوند .