اطلاعت شما در مورد یکی از اصلی ترین مصالح ساختمانی یعنی بتن از گذشته تا به امروز چقدر است؟ در مورد زمان پیدایش بتن و روند گسترش و تحول آن چقدر آگاهی دارید؟ برای این که با خواص بتن بیشتر آشنا شویم بهتر است که در رابطه با تاریخچه بتن یک بررسی اجمالی داشته باشیم .
در مورد این که مخترع بتن چه کسانی بودند و دوره زمانی که در طی آن بتن برای اولین بار در کدام منطقه تولید و اختراع شد به قطعیت نمی توان اظهار نظر کرد چراکه به نحوه تفسیر ما از واژه بتن بستگی دارد . اما آن چه مسلم است از دیرباز گذشتگان ما از آب و خاک برای احداث و ساخت بنا استفاده می کردند . بتن در دوران باستان سیمان های خامی بودند که از خرد کردن و سوزاندن گچ یا سنگ آهک ساخته می شدند . با اضافه کردن ماسه و آب به این سیمان ها ملات به دست می آوردند و به همین ترتیب در طی هزاران سال ، این مواد بهبود یافته ، با مواد دیگر ترکیب شدند و در نهایت به بتن مدرن و امروزی بدل گردیدند .
می گویند که نخستین بار بتن در منطقه خاورمیانه امروزی در حدود 1300 سال پیش از میلاد به وجود آمده و سازه های بتنی زیادی در آن ناحیه ساخته شده است . مردمان خاورمیانه ، قسمت بیرونی قلعه ها و خانه هایشان را به وسیله یک لایه نازک و مرطوب از سنگ آهک آغشته می کردند که این لایه در واکنش با گازهای موجود در هوا یک سطح محافظ و سخت را ایجاد می کرد .
در کشور مصر در حدود 3000 سال قبل از میلاد بتن مورد استفاده قرار گرفت و جهت چسباندن آجرها به هم از ترکیب گل و کاه استفاده می کردند . همچنین در ساخت اهرام بزرگ از گچ و آهک برای تولید ملات به کار می بردند . کسانی که معتقدند اهرام ثلاثه مصر از بتن ساخته شده اند علت آن را اینگونه ذکر می کنند که چون بعد از گذشت 50 سال بتن به قدری سفت و محکم می شود که قابلیت تبدیل شدن به سنگ را دارد و از طرفی در اطراف اهرام مصر تا فاصله ی زیادی هیچ معدن سنگی وجود ندارد پس می گویند اهرام مصر هم از بتن ساخته شده است .
حدود 2500 تا 3000 سال پیش حجم زیادی از بتن در ایران و مصر مصرف شد . اولین بتنی که در ایران به وجود آمد ساروج بود که سازه های مثل سازه های آبی شوشتر و چغازنبیل از آن ساخته شده اند . در زمان های قدیم برای این که مقاومت بتن را افزایش دهند از موادی مانند پشم بز استفاده می کردند که هم بتن را مسلح کند و هم مقاومت بتن را بالا ببرد . البته اون زمان بتنی موجود نبود بلکه ساروج بود و در واقع ایرانیان ساروج را مسلح و مقاومتر می کردند و از آن به عنوان یک ماده مستحکم استفاده می کردند .
رومی ها نیز در ساخت ساختمان ها ، پل ها و جاده های خود ترکیبی از بتن که شامل سیمان هیدرولیک و آهک و خاکستر آتشفشانی بود را به کار می گرفتند که هنوز هم بعد از گذشت بیشتر از 2000 سال قابل روئیت هستند .
بتن ماده ای است مرکب از سنگ دانه های ریز و درشت که توسط آب و سیمان به هم چسبیده شده و پس از اختلاط و با گذشت زمان به تدریج خشک و فشرده می شود و همچون سنگ بسیار سفت و محکم می شود . این متریال یکی از پرکاربردترین مصالح در صنعت ساخت و ساز به شمار می رود که جهت افزایش خواص بتنی ، مقاومت و دوام در شرایط آب و هوایی و محیطی مختلف به بتن ترکیبات دیگری نظیر پوزولان و روان کننده ها ، دیرگیر کننده ها ، زودگیر کننده ها ، فوق روان کننده ها و غیره اضافه می کنند .بتون معمولی ، بتون سبک ، بتون هوادار ، بتن شاتکریت ، بتن با مقاومت بالا ، بتن خود متراکم ، بتن با عملکرد بالا نمونه هایی از انواع بتون هستند که هر کدام خصوصیات و ویژگی های مخصوص به خود را دارند که متناسب با نوع پروژه از طرف پیمانکاران و مهندسان سازه انتخاب و مورد استفاده قرار می گیرند .
هر چند که تاریخچه ساخت بتن به زمان پیدایش تمدن های بشری در دوران باستان برمی گردد ، اما با گذشت زمان و پیشرفت علم و تکنولوژی دست اندرکاران به این نتیجه رسیدند که تنها نمی توان مقاومت را معیار و ملاک جهت عیار بتن قرار داد ، چرا که در محیط های مختلف شاهد خرابی های بتن تحت تاثیر عوامل فیزیکی و شیمیایی بودند لذا جهت بهینه سازی بتن ، نوع بشر اقدام به تقویت این متریال ساختمانی با انواع فلزاتی همچون میلگرد و الیاف های گوناگون نمود . این عمل جهت افزایش مقاومت بتن در برابر تنش های کششی با تعبیه کردن میلگردهای تقویت کننده فولادی در بتن انجام می شود . بتن جی اف ار سی یکی از بتن های معروف مسلح شده با الیاف شیشه است که امروزه در میان معماران و مهندسان ساختمان از مقبولیت و محبوبیت بالایی برخوردار می باشد . شما می توانید اطلاعات بیشتر را در مقاله جی اف ار سی gfrc چیست؟ مطالعه نمایید . بتن آرمه نیز با دارا بودن میلگرد یکی دیگر از بتن های مسلح شده با مقاومت بی نظیر در کارهای عمرانی می باشد .
از جمله افرادی که در ابداع بتن مسلح نقش بسزایی داشتند می توان به ژان لوئی لامبورت ، ویلیام بی ویلکینسون ، فرانسوا کونیه ،گیوزو میهایلیچ ، جرج پارتولومئو ، آرتور هنری سیمونز ، فرانک لوید رایت ، یوجین فریسینت ، مونیه ، پیر لوئیجی نروی ، برتراند گلدبرگ اشاره کرد .
در سال های 1945 تا 1950 پس از جنگ در کشور آمریکا از تایل های بتنی نما که به بتن اکسپوز معروف بود برای پوشش ساختمان ها استفاده می کردند . بعد از آن در دهه 50 میلادی ، از این نوع بتن به دلیل داشتن کیفیت و استحکام بالا و در عین حال قیمت مناسب در بلژیک نیز مورد استفاده قرار گرفته شد و پس از آن در سال 1960 به تدریج بتن اکسپوز پیش ساخته وارد دنیای ساخت و ساز و معماری شد و به کارگیری بتن اکسپوز در قسمت ها و بخش های مختلف ساختمان ، چه در نمای بیرونی و چه در طراحی داخلی مورد توجه و استقبال معماران و طراحان ساختمان قرار گرفت .
گنبد بتنی پانتئون در رم ، دیوار بزرگ چین ، فانوس دریایی ادیاستون در سواحل جنوبی انگلستان ، خیابان بتنی (خیابان دادگاه) در اوهایو ، کانال پاناما ، سد هوور ، سد گرند کولی ، خانه اپرای سیدنی و برج خلیفه از جمله مشهورترین بناهای بتنی تا به امروز شناخته شده اند .
مطالب مرتبط :