معماری پارامتریک نوع مدرن و پیشرفته معماری است که با کمک گرفتن از فناوری رایانه و اگوریتم به طراحان در جهت بهبود و بهینه سازی پروژه هایشان یاری می رساند . طراحان و معماران امروزه از سبک پارامتریک که با نام معماری منحنی نیز می شناسیم به دلیل امکانات بی نظیری که دارد بسیار در کارهایشان بهره می برند . در معماری پارامتریک از فرم های متغیر و انعطاف پذیر به جای حجم های هندسی مانند مکعب و استوانه و مخروط و … استفاده می شود . مدت زمان طراحی پارامتریک برخلاف روش های سنتی کوتاه بوده و در این روش نیاز به ادیت و ویرایش و حتی ترسیم دوباره جهت بروزرسانی طرح نبوده و با تغییر در دیتا و داده های یک جزء می توان تغییرات را در همه ی اجزاء اعمال نمود .
در گذشته طراحان و معماران برای به تصویر کشیدن ایده ها و خلاقیت های خود ناگزیر به ساخت مدل های فیزیکی (ماکت) یا مدل های کامپیوتری بودند که ایجاد تغییر در فرم این مدل ها چه ماکتی ، چه کامپیوتری بسیار سخت و طاقت فرسا بود اما با ورود سبک پارمتریک به عرصه معماری این مشکل بر طرف شد و با تغییر چند پارامتر با استفاده از ابزارهای طراحی پارامتریک امکان تغییر کامل مدل و تهیه نسخه جدید آن فراهم شد . این تغییر پارامترها تنها مختص به فرم و هندسه مدل نبوده حتی امکان بررسی و تحلیل و ویرایش بسیاری از المان های دیگر نظیر : شرایط گرما و نور محیطی ، نیرو های سازه ای و رفتار مصالح نیز برای طراحان به وجود آمده است .
پیشنهاد مطالعه: سبک معماری بروتالیسم چیست؟
طراحی پارامتریک به زبان ساده اشکال و فرم هایی به ما می دهد که ماهیتی منحنی و خمیده دارند . در طراحی پارامتریک از قوانین معماری تبعیت نمی شود و بر خلاف سایر سبک های معماری از فرم آزاد و پیوسته ای استفاده می شود . این سبک از طراحی با استفاده از الگوریتم امکان مدلسازی سه بعدی را فراهم کرده است که این امر باعث شده بدون این که به کیفیت طراحی خدشه ای وارد شود ، فرایند طراحی و ایجاد اشکال نوین و پیچیده سرعت و سهولت بیشتری داشته باشد . امکان ساخت و نصب در سایت ساختمانی مدل هایی که به کمک سبک پارامتریک آماده می شوند وجود دارد که این کار به صورت دیجیتالی یا پرینت سه بعدی انجام می شود .
ساختمان هایی که طراحی پارامتریک دارند با ساختارهای منحنی و کمانی خود از ساختمان های معمولی ، جعبه مانند و مستطیل شکل متمایز هستند . در طراحی پارامتریک گیاهان ، گل ها ، پیله های پروانه ، بال های حشرات ، مولکول های آب ، لانه پرندگان و به طور کلی هر آنچه در محیط پیرامون و طبیعت وجود دارند می توانند منبع الهام و ایده برای معماران باشند .
همان طور که در بالا اشاره شد طراحی پارامتریک روشی در طراحی معماری و مهندسی است که از پارامترها و الگوریتمها برای تولید و کنترل فرمها و ساختارها استفاده میکند. در این روش، طراح با تعریف مجموعهای از پارامترها و روابط بین آنها، میتواند بهطور پویا شکلها و الگوهای مختلفی را ایجاد و کنترل کند. اصول طراحی پارامتریک شامل موارد زیر است:
پارامترها متغیرهایی هستند که میتوانند مقادیر مختلفی داشته باشند و تأثیر مستقیمی بر نتیجه نهایی طراحی دارند. این پارامترها میتوانند اندازه، زاویه، تعداد و دیگر ویژگیها باشند.
روابط بین پارامترها بهصورت ریاضی یا منطقی تعریف میشوند و مشخص میکنند که چگونه تغییر یک پارامتر میتواند سایر پارامترها و در نتیجه فرم نهایی را تحت تأثیر قرار دهد.
الگوریتمها و توابع ریاضی برای پردازش و تولید فرمهای پیچیده و غیرخطی به کار میروند. این توابع میتوانند شامل معادلات جبری، تابعهای مثلثاتی، و دیگر روابط ریاضی باشند.
طراحی پارامتریک به طراح اجازه میدهد تا با تغییر پارامترها، نسخههای مختلفی از یک طرح را ایجاد و ارزیابی کند. این ویژگی امکان آزمایش و بهینهسازی طرح را فراهم میکند.
بسیاری از نرمافزارهای طراحی مانند Rhino، Grasshopper، Revit و Dynamo امکان طراحی پارامتریک را فراهم میکنند. این ابزارها به طراحان اجازه میدهند تا بهصورت تعاملی با پارامترها کار کنند و نتایج را بهصورت بصری مشاهده کنند.
با استفاده از الگوریتمهای بهینهسازی، میتوان بهترین مقادیر برای پارامترها را یافت که منجر به طرحی بهینه و کارآمد میشود. این امر میتواند به کاهش هزینهها و افزایش عملکرد کمک کند.
طراحی پارامتریک معمولاً نیازمند همکاری نزدیک بین معماران، مهندسان و سایر متخصصان است تا بتوان به بهترین نحو از پارامترها و روابط استفاده کرد.
این اصول به طراحان کمک میکند تا بهطور موثری فرمها و ساختارهای پیچیده و منحصر به فردی را ایجاد کنند که با روشهای سنتی طراحی امکانپذیر نیستند.
اولین معماری که از عبارت معماری پارامتریک استفاده نمود یک فرد ایتالیایی به نام لوئیجی مورتی بود . این نوع از معماری که باعث ادغام شدن هدف طراحی و نتیجه طراحی می شود در سال 1990 پا به عرصه وجود گذاشت و در اوایل قرن بیست و یکم با ایجاد هندسه ها و ساختارهای پیچیده از طریق تعامل داشتن عناصر با همدیگر ، پیشرفت چشمگیری کرد و بسیار مطرح و برجسته شد . یکی از اولین نمونه های سبک پارامتریک ، معماری وارونه کلیسا توسط آنتونیو گائودی را می توان نام برد که در طرح خود توانست قوس های معکوس را با استفاده از زنجیرهای آویزان ایجاد کند . جالب است بدانید که از طراحی پارامتریک ابتدا در طراحی هواپیما و بعد در خودرو سازی استفاده می شد و به تدریج با پیشرفت صنعت ساخت و ساز وارد دنیای معماری شد .
سبک پارامتریک جز سبک های مدرن در معماری می باشد که امروز با تمایل مردم به سبک های مینیمال بسیار محبوب و مورد توجه قرار گرفته است . البته باید اذعان کرد هنوز هم سبک های کلاسیک و نما رومی در جامعه طرفداران خاص خود را داشته و مورد استقبال است . با این حال با گسترش سبک های مدرن نیاز به ساخت مصالح سبک با نعطاف پذیری بالا که در عین حال از استحکام و مقاومت خوبی نیز برخوردار باشد بسیار احساس شد . در ادامه به دو نمونه از بهترین مصالح جهت اجرا در طرح های پارامتریک می پردازیم :
جی آر سی یکی از بهترین متریال ها جهت اجرا و نصب چه در فضای داخلی و چه در نمای بیرونی سازه ها در معماری پارامتریک می باشد . gfrc نوعی بتن مسلح شده با الیاف شیشه می باشد که استحکام آن چندین برابر بتن معمولی است و عایق حرارتی و عایق صوتی خوبی بوده و در برابر آتش سوزی و حریق مقاومت آن تابع کلاس A1 مواد نسوز می باشد . بتن پیش ساخته جی آر سی قابلیت مونتاژ و نصب سریع آسان را داشته و به دلیل انعطاف پذیری بالا جهت تحقق ایده ها در طراحی های متنوع و خلاقانه مناسب است .
پنل بتن اکسپوز یکی دیگر از مصالحی است که در سال های اخیر و با پیشرفت در سبک های معماری وارد عرصه ساخت و ساز شده است . داشتن سطح صاف و صیقلی و بدون خلل فرج در کنار وزن سبک و رنگ خاکستری طبیعی این بتن پیش ساخته را به عنوان گزینه ای مناسب جهت اجرای سبک های نوین معماری همچون معماری پارامتریک و مینیمال تبدیل کرده است . داشتن ماندگاری و طول عمر بالا ، نظافت آسان ، نصب راحت و سریع هم به صورت خشک و هم دوغابی ، قابلیت سفارش در ابعاد و رنگ های مختلف ، قیمت مناسب و اقتصادی بودن ، سازگاری با محیط زیست ، وزن کم و سبک بودن در عین داشتن مقاومت بالا از جمله مزیت های این متریال نوین می باشد . همچنین رنگ خاکستری این بتن باعث شده تا دست طراحان داخلی باز باشد و بتوانن در دکوراسیون داخلی رنگ های متنوعی را با این بتن تلفیق نموده و فضایی زیبا و دل نشین فراهم نمایند .
نرم افزارهای راینو و پلاگین گرس هاپر از جمله حرفه ای ترین نرم افزارهایی هستند که به صورت تخصصی در طراحی پارامتریک در میان معماران و طراحان رواج داشته و جهت ترسیمات پارامتریک از آن ها استفاده می کنند . از جمله مزیت های این نرم افزارها این است که بدون نیاز به دانش برنامه نویسی به طراحان اجازه می دهد تا طرح ها و ایده های خلاقانه خود را اجرا نمایند . نرم افزار سالیدورک و نرم افزار کتیا از دیگر نرم افزار های محبوب و رایج در این زمینه هستند .
مطالب بیشتر :