خزش در بتن به معنای پوسیدگی و آسیب دیدگی ساختمان بتنی است که اغلب به علت تماس طولانی با آب یا مواد شیمیایی، تغییرات دما، تغییرات حجمی، عملکرد نامناسب مصالح، طراحی نادرست یا عملیات ساخت کننده ناصحیح رخ میدهد. این خزش میتواند منجر به تغییرات در خواص مکانیکی بتن، کاهش مقاومت ساختمان و حتی خطر سقوط ساختمان شود. برای جلوگیری از خزش بتن، معمولاً از مصالح با کیفیت و مقاوم در برابر عوامل آب و شیمیایی استفاده میشود و همچنین رعایت استانداردها و روشهای ساخت صحیح نیز اهمیت دارد. شما می توانید با مراجعه به سایت فرسان کو از قیمت مصالح باکیفیت و مقاومت بالای مطلع شوید. در ادامه به بررسی بیشتر این پدیده در بتن می پردازیم :
پدیده خزش در بتن یکی از خواص مهم و معمول در مصالح بتنی است که در طول زمان تحت بارهای پایدار تغییر شکل میدهد. این تغییر شکل معمولاً در جهت نیروی اعمال شده رخ میدهد، مانند فشرده شدن ستون بتنی یا کمانش تیر. خزش معمولاً در دورههای زمانی طولانی و در صورت اعمال بارهای پایدار مانند بار خود وزن سازه، اتفاق می افتد و منجر به ایجاد ترک های ریز در بتن می شود .
مهم است که در طراحی سازههای بتنی، خزش بتن در نظر گرفته شود، زیرا میتواند تغییرات مهمی در ابعاد و شکل سازهها ایجاد کند. به عنوان مثال، در طراحی ستونها و تیرها، باید تغییر شکل ناشی از خزش در نظر گرفته شود تا از ایجاد نقص و خرابی در سازه جلوگیری شود. همچنین، در انتخاب مصالح بتنی و تعیین خصوصیات مکانیکی آنها، خزش نیز باید مد نظر قرار گیرد تا سازهها در طول زمان به درستی عمل کنند.
به طور کلی، برای مدیریت خزش در سازههای بتنی، از مصالح با خصوصیات مناسب و استفاده از روشهای طراحی و ساخت صحیح استفاده میشود. همچنین، استفاده از روشهای اندازهگیری و کنترل خزش بتن در طول عمر سازه نیز میتواند کمک کننده باشد.
عوامل مختلفی میتوانند به ایجاد خزش در بتن منجر شوند. برخی از این عوامل عبارتند از:
1. تنش بلندمدت: اعمال فشار یا تنش بلندمدت بر روی بتن میتواند باعث تغییر شکل و خزش آن شود. این تنشها معمولاً در نتیجه بارهای پایدار مانند بار خود وزن سازه، بارهای دائمی یا بارهای قرارگیری میباشند.
2. محیط زیست: تماس بتن با مواد شیمیایی مختلف مانند آب، رطوبت، روغن و مواد شیمیایی دیگر میتواند باعث خزش در بتن شود. این عوامل میتوانند باعث تغییر خواص مکانیکی و شیمیایی بتن شوند و باعث تغییر شکل آن در طول زمان میشوند.
3. دما: تغییرات دما نیز میتواند عاملی برای ایجاد خزش باشد. تغییرات دما میتوانند باعث تغییر حجم بتن شوند و در نتیجه تغییر شکل و خزش آن را ایجاد کنند.
4. مصالح و مخلوط بتن: استفاده از مصالح ناکارآمد یا نامناسب و یا مخلوط بتنی با نسبتهای غیرمناسب خزش در بتن را به وجود می آورند. انتخاب مصالح با کیفیت و استفاده از مخلوط بتنی با نسبتهای مناسب میتواند از خزش جلوگیری کند.
5. طراحی و ساخت: عواملی مانند طراحی نادرست سازه، انتخاب نامناسب ابعاد و ضخامت اجزای سازه، نقص در عملیات ساخت و نصب نیز نقش مهمی در ایجاد خزش بتن دارند.
به طور کلی، برای جلوگیری از خزش ، باید از مصالح با کیفیت و مقاوم در برابر عوامل محیطی استفاده کرد، طراحی و ساخت صحیح را رعایت کرد و روشهای مناسب برای کنترل و مدیریت خزش را در نظر گرفت.
برای جلوگیری از خزش بتن، میتوان از راهکارهای زیر استفاده کرد:
1. استفاده از مصالح با کیفیت: انتخاب مصالح با خصوصیات مناسب و کیفیت بالا، میتواند در کاهش خزش مؤثر باشد. مصالحی مانند سیمان با کیفیت، ماسه و سنگدانههای مناسب و آب پاک و سالم از اهمیت ویژه برخوردارند.
2. استفاده از نسبت آب به سیمان مناسب: استفاده از نسبت آب به سیمان مناسب در مخلوط بتن، میتواند به کاهش خزش کمک کند. نسبت آب به سیمان باید به گونهای تنظیم شود که بتن به حداکثر مقاومت و استحکام برسد و در عین حال خزش بتن کاهش یابد.
3. استفاده از مخلوط بتن با پوزولانها: پوزولانها مانند خاکستر ولکانیک، سیلیس فوم و… به مخلوط بتن اضافه میشوند تا جمع شدگی بتن را کاهش دهند و استحکام و پایداری آن را افزایش دهند.
4. استفاده از الیاف در بتن: اضافه کردن الیاف فولادی یا پلیمری به مخلوط بتن، میتواند خزش را کاهش داده و مقاومت آن را افزایش دهد. الیاف میتوانند به توزیع نیروی خزش در بتن کمک کرده و تشکیل ترکهای ناشی از خزش را مهار کنند. پنل های جی اف ار سی نمونه ای از بتن های مسلح شده با الیاف شیشه می باشند که ضمن سبک بودن از مقاومت بسیار بالایی برخوردار هستند .
5. استفاده از روشهای انتقال بار انعطافپذیر: استفاده از سیستمهای انتقال بار انعطافپذیر و قابل تنظیم مانند سیستمهای جوشی و پیچشی، میتواند به جذب تغییرات حجمی بتن کمک کند و از تشکیل ترکها جلوگیری کند.
6. مراقبتهای ساخت: در فرآیند ساخت سازهها، باید از روشهای مناسب برای مراقبت از بتن در مقابل خشک شدن سریع و نامتوازن استفاده کرد. این شامل استفاده از روشهای مرطوب سازی، پوشش دادن بتن با پوششهای محافظ و استفاده از روشهای کنترل رطوبت میشود.
7. کنترل دما: کنترل دما در طول فرآیند تولید و نصب بتن میتواند به کاهش خزش بتن کمک کند. تغییرات دما میتواند تغییرات حجمی و خزشی را تحت تأثیر قرار دهد، بنابراین کنترل دما در طول فرآیند مهم است.
8. استفاده از بتن مسلح: استفاده از بتن مسلح با استفاده از میلگردها و شبکههای فولادی میتواند به کاهش خزش بتن و افزایش پایداری آن کمک کند. فولاد به عنوان ماده انعطافپذیر، تغییرات حجمی بتن را جذب کرده و از تشکیل ترکها جلوگیری میکند. پنل های بتن اکسپوز نمونه ای از بتن های پیش ساخته و تقویت شده هستند که بسیار مقاوم و مستحکم هستند .
با اجرای صحیح و دقیق این راهکارها، میتوان خزش را به حداقل رساند و از خرابیهای ناشی از آن جلوگیری کرد.
بیشتر بخوانید:
جمع شدگی بتن یا همان جمع شدگی حجمی بتن (Concrete Shrinkage) به تغییر حجم بتن در طول زمان و در اثر تغییر شکل آن اطلاق میشود. این تغییر حجم معمولاً به صورت انقباض و به اندازههای بسیار کوچک اتفاق میافتد، اما در صورتی که در طراحی و ساخت سازهها در نظر گرفته نشود، میتواند عوارض جدی برای سازهها ایجاد کند. بسیاری جمع شدگی بتن را با خزش بتن یکی می دانند در حالیکه جمع شدگی بتن در اثر افت آب و آب رفتگی بتن و عدم تناسب میزان آب به سیمان و خشک شدن بتن ایجاد می شود اما خزش تحت تاثیر عوامل خارجی حادث می شود .