این محصول نوعی آجر است که به دلیل تاثیر بسیار در کاهش دمای ساختمان ، آجر خنک کننده نامیده شده است . آجرهای خنک کننده همانند پنل جی آر سی و پنل های پیش ساخته همچنین تایل بتن اکسپوز از نوع مصالح نوین به شمار می آیند و طراحی آن ها توسط محققان آمریکایی و با استفاده از پرینترهای سه بعدی صورت گرفته است . آجرهای خنک کننده در دو دسته تعریف می شوند : آجرهایی که صرفا از هندسه خود استفاهد می کنند و آجرهایی که از آب و ساختار خود کمک می گیرند .
آجر یکی از انواع مصالح سنتی نظیر خاک ، بتن ، سیمان و … به شمار می رود که از گذشته های دور در ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گرفته است . این متریال به ویژه در معماری سنتی و اسلامی ما ایرانیان از جایگاه ویژه ای برخوردار است . بیشترین ماده ای که در ترکیب آجر وجود دارد خاک رس است . به طور کلی از مخلوط خاک رس و آب ، گلی که به نام خشت می شناسیم به وجود می آید . با پختن خشت و گرما دادن به آن آجر تولید می شود . تولید آجر به دو روش سنتی و ماشینی انجام می شود .
آجر در کوره های آجر پزی که انواع مختلفی مانند کوره آجر پزی تنوری ، کوره تونلی و هوفمان به عمل می آیند . در تمامی این کوره ها چیزی که مشترک است نحوه چیدمان با فاصله ی خشت ها می باشد تا حرارت بتواند به راحتی از میان آن ها عبور نماید . جهت به دست آوردن آجری با استحکام مناسب باید به مدت زمانی که برای خنک کردن به آجرها داده می شود دقت شود که معمولا 48 تا 72 ساعت است .
آجرها با پیشرفت علم و تکنولوژی علاوه بر شکل سنتی خود به شکل های و جنس های مختلفی ساخته می شوند که آجر نسوز ، آجر ضد زلزله ، آجر ضد صدا ، آجر ضد اسید ، آجر سنتی قزاقی ، آجر هلندی یا دکوراتیو ، آجر لفتون ، آجر مهندسی ، آجر متخلخل ، آجر لعابدار ، آجر بتنی ، آجر آهکی ، آجر شیل ، آجر رستیک ، آجر کف ، آجر پازلی و آجر هبلکس نمونه های متنوعی از این متریال ساختمانی می باشند . آجر ها هم به عنوان نمای بیرونی ساختمان ها و هم در نمای داخلی به عنوان دیوار تزئینی برای تی وی وال ، اتاق نشیمین و پذیرایی ، سرویس بهداشتی و … کاربرد گسترده ای دارند . شاید نتوان از آن ها در سبک های کلاسیک و نمای رومی استفاده کرد اما در سبک های سنتی و اسلامی و حتی مدرن نقش پر رنگی در کنار سایر مصالح ساختمانی ایفا می کنند .
آجر خنک کننده همان آجر رسی می باشد که شکل آن نامنظم بوده و هوا را از سطح مقطع نامنظم خود عبور می دهد . شکل نامنظم این آجر ترکیبی از اشکال مثلث و مستطیل است و امکان گردش هوا را فراهم می کند . به همین علت آجر خنک کننده دارای طراحی منحصر بفرد بوده و به دلیل تو خالی بودن ، نقش مهمی در تنظیم دمای محیط دارد . این نوع آجرها در ابعاد گوناگون تولید شده و در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرند . این آجرها قدرت کاهش دمایی بالایی دارند و می توانند خانه را به سرعت خنک نمایند .
اگر روی این آجرها آب بریزید هوای خنک در بین منافذ آن به جریان افتاده و دمای خانه را کاهش داده و آن را خنک می کند . آجرهای خنک کننده که توسط چاپگرهای سه بعدی تولید می شوند همانند اسفنج یک بافت متخلخل دارند که درون آن بافت ها پر از آب می شود . سپس این آب ها درون آجر تبخیر می شوند و محیط را خنک می کنند . همچنین این آجرها یک بخش سایبان مانند دارند که از شدت حرارت نور خورشید می کاهند . آب درون آجرها نیز به صورت دستی ، با استفاده از پمپ و یا اسپری تامین می شود . تخمین زمان تامین آب مجدد نیز به شرایط آب و هوایی و اندازه آجرها بستگی دارد .
در کنار این مزایا متخلخل بودن این آجر که امکان ورود آلودگی و گرد و غبار را فراهم می کند همچنین احتمال یخ زدن آب در خلل فرج و منافذ آن در فصول سرد سال از جمله معایب این متریال مدرن ساختمانی محسوب می شود .